Konstytucja dla biznesu ma wprowadzić wiele zmian dla przedsiębiorców. Jedną z nich jest zwolnienie z rejestracji działalności osiągającej do 1 tys. zł przychodu (50 proc. minimalnej wynagrodzenia). O plusach i minusach prawnych modyfikacji, a także konsekwencjach na przyszłość dla przedsiębiorców pisze Mariusz Rutke - analityk, wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej.
Działalność nierejestrowa, bo taką nazwę ma nosić ten rodzaj firmy, będzie zwolniona
z płacenia składek na ZUS. Warto przypomnieć, że w 2017 roku przedsiębiorcy płacący tzw. „pełny ZUS”, po 2 latach działalności są zmuszeni do płacenia comiesięcznych składek w minimalnej wysokości ok. 1 200 zł (wraz z ubezpieczeniem chorobowym). Należy tutaj zaznaczyć, iż składki są płacone niezależnie od uzyskiwanego przychodu
czy też dochodu. Proponowane zmiany mają wejść w życie począwszy od 2018 roku.
z płacenia składek na ZUS. Warto przypomnieć, że w 2017 roku przedsiębiorcy płacący tzw. „pełny ZUS”, po 2 latach działalności są zmuszeni do płacenia comiesięcznych składek w minimalnej wysokości ok. 1 200 zł (wraz z ubezpieczeniem chorobowym). Należy tutaj zaznaczyć, iż składki są płacone niezależnie od uzyskiwanego przychodu
czy też dochodu. Proponowane zmiany mają wejść w życie począwszy od 2018 roku.
Pozytywne strony
Niewątpliwie zmiany są bardzo potrzebne. Problemem dla wielu drobnych usług, często wykonywanych jako dodatek do pracy zarobkowej, jest realny brak możliwości ich ujawnienia i opodatkowania. Problem wynika zasadniczo z tego, iż regularne wykonywanie usług jest zwykle traktowane jak wykonywanie działalności gospodarczej. To z kolei wiąże się z obowiązkiem rejestracji takich działań i obowiązkiem płacenia składek ZUS. Nie jest to co prawda zawsze kwota ok. 1 200 zł jednak, mimo wszystko, jej wysokość oraz koszty związane z prowadzeniem księgowości skutecznie zniechęcają wiele osób do jej rejestracji. Czasem taka rejestracja również nie ma ekonomicznego sensu, gdyż kwota składek przewyższa przychody z danej działalności.
W tym miejscu dochodzimy do głównego problemu, a mianowicie problemu szarej strefy. Według różnych danych szara strefa szacowana jest na ok 600-700 tys. podmiotów. Oznacza to ogromne straty dla państwa zarówno z punktu widzenia składek ZUS, ale przede wszystkim z punktu widzenia podatku dochodowego (PIT).
Planowane zmiany są szansą na to, że rynek drobnych usług zostanie w pewnym stopniu zalegalizowany pod kątem podatkowym, a w dłuższej perspektywie czasu wzrosną wpływy państwa z podatków. W szczególności dotyczy to już prowadzonych „firm”, które zostaną zgłoszone do ewidencji.
Istnieje również duża szansa, iż wiele osób zostanie zachęconych do prowadzenia działalności, gdyż brak obowiązku rejestracji firmy i opłacania składek może być traktowany jako spróbowanie sił w danym biznesie. Dziś wiele osób zastanawiających się nad prowadzeniem działalności obawia się ilości obowiązków i nieuchronnej zapłaty składek niezależnie od uzyskiwanych przychodów. Często jest to przyczyną rezygnacji z założenia firmy, czyli poddaniem się już na starcie.
W tym miejscu dochodzimy do głównego problemu, a mianowicie problemu szarej strefy. Według różnych danych szara strefa szacowana jest na ok 600-700 tys. podmiotów. Oznacza to ogromne straty dla państwa zarówno z punktu widzenia składek ZUS, ale przede wszystkim z punktu widzenia podatku dochodowego (PIT).
Planowane zmiany są szansą na to, że rynek drobnych usług zostanie w pewnym stopniu zalegalizowany pod kątem podatkowym, a w dłuższej perspektywie czasu wzrosną wpływy państwa z podatków. W szczególności dotyczy to już prowadzonych „firm”, które zostaną zgłoszone do ewidencji.
Istnieje również duża szansa, iż wiele osób zostanie zachęconych do prowadzenia działalności, gdyż brak obowiązku rejestracji firmy i opłacania składek może być traktowany jako spróbowanie sił w danym biznesie. Dziś wiele osób zastanawiających się nad prowadzeniem działalności obawia się ilości obowiązków i nieuchronnej zapłaty składek niezależnie od uzyskiwanych przychodów. Często jest to przyczyną rezygnacji z założenia firmy, czyli poddaniem się już na starcie.
Problemy do rozwiązania
Podstawowym problemem związanym z działalnością nierejestrową może być jej nadużywanie przez podmioty osiągające realnie wyższe przychody niż 1 tys. zł. Pokusę stanowi tutaj brak składek ZUS. Dlatego też bardzo dużo zależy od systemu sprawdzania podmiotów deklarujących tak niskie przychody oraz wprowadzenie proporcjonalnych składek ZUS dla firm uzyskujących powyżej 1 tys. zł przychodu zamiast stałego ryczałtu. Rząd deklaruje, iż pracuje już nad rozwiązaniem tzw. „małej działalności gospodarczej”, czyli firm osiągających do 5 tys. zł przychodu, co mogłoby rozwiązać ten problem.
Paradoksalnie problem może stanowić zarówno prowadzenie ewidencji, jak i jej brak. Prowadzenie ewidencji jest najczęściej związane z jej powierzeniem księgowemu,
co z kolei zwiększa koszty takiej działalności. Przy tak niskich przychodach koszt prowadzenia ewidencji może więc zniechęcać do podejmowania i legalizowania działalności.
Z drugiej strony całkowity brak ewidencji może prowadzić do nadużyć i niezgłaszania
w ogóle działalności, pomimo przekroczenia progu 1 tys. zł.
Pewne ryzyko niesie też prowadzenie nierejestrowej działalności w dłuższym okresie czasu z punktu widzenia systemu emerytalnego. Zapewne będzie to dotyczyło bardzo niewielkiej liczby osób, bo trudno wyobrazić sobie, iż osoby osiągające do 1 tys. zł przychodu będą w stanie utrzymać się w dłuższej perspektywie bez innych źródeł dochodu. Jednak brak składek do ZUS oznacza, iż osoby te nie będą odkładały środków na przyszłą emeryturę.
Paradoksalnie problem może stanowić zarówno prowadzenie ewidencji, jak i jej brak. Prowadzenie ewidencji jest najczęściej związane z jej powierzeniem księgowemu,
co z kolei zwiększa koszty takiej działalności. Przy tak niskich przychodach koszt prowadzenia ewidencji może więc zniechęcać do podejmowania i legalizowania działalności.
Z drugiej strony całkowity brak ewidencji może prowadzić do nadużyć i niezgłaszania
w ogóle działalności, pomimo przekroczenia progu 1 tys. zł.
Pewne ryzyko niesie też prowadzenie nierejestrowej działalności w dłuższym okresie czasu z punktu widzenia systemu emerytalnego. Zapewne będzie to dotyczyło bardzo niewielkiej liczby osób, bo trudno wyobrazić sobie, iż osoby osiągające do 1 tys. zł przychodu będą w stanie utrzymać się w dłuższej perspektywie bez innych źródeł dochodu. Jednak brak składek do ZUS oznacza, iż osoby te nie będą odkładały środków na przyszłą emeryturę.
Warto wprowadzić!
Rozważając jednak wszystkie plusy i minusy wydaje się, iż warto dokonać wprowadzenia takiego rozwiązania. Oczywiście niezwykle istotne jest wyważenie pozostałych elementów systemu. Zmiany te mogą być bardzo korzystne, z uwagi na zachęcanie społeczeństwa do legalizowania działalności oraz próbowania sił w biznesie.
Mariusz Rutke - analityk, przedsiębiorca, wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej. Posiada doświadczenie zawodowe w obszarze: controllingu, analizy finansowej, standardów rachunkowości i bankowości zdobyte w podmiotach przemysłowych oraz w centrali jednego z wiodących banków w Polsce.
