Dlaczego Święty Mikołaj zamieszkał w Finlandii? Poznaj jego historię

22 grudnia 2021

Święta Bożego Narodzenia nieodzownie kojarzą się ze Świętym Mikołajem. Jednak czy wiemy jak to się stało, że ten uroczy, brodaty, starszy pan przeniósł się z terenów dzisiejszej Turcji do mroźnej Finlandii?

Niektórzy mogą się zżymać, że prawdziwy Święty Mikołaj nie ma nic wspólnego ze współczesnym wizerunkiem odzianego w czerwień brodacza. I mają rację. Pierwowzór dzisiejszej personalizacji okresu świątecznego żył bowiem na przełomie III i IV w. n. e. w leżącej na terenach dzisiejszej Turcji Mirze Licyjskiej i był biskupem tego miasta, znanym z pobożności, odwagi i troski. Na jego temat krąży wiele legend, jednak ta najbardziej znana ukazuje biskupa jako postać niezwykle empatyczną w stosunku do dzieci. Często obdarowywał je prezentami, wrzucając je przez otwarte okno lub chowając do butów i skarpetek.

Skąd więc ta Laponia?

Jak to się więc stało, że w okolicy koła podbiegunowego znajduje się miejsce powszechnie utożsamiane ze Świętym Mikołajem? Czyżby inne postacie przynoszące prezenty, takie jak holenderski Sinterklaas, niemiecki Weihnachtsmann, rosyjski Dziadek Mróz czy nawet nasz swojski Gwiazdor skapitulowały przed swoim nordyckim konkurentem?

Finowie są narodem, który słynie z determinacji. Nic zatem dziwnego, że mieszkańcy Krainy Tysiąca Jezior z żelaznym uporem promowali jedną ze swoich legend o Świętym Mikołaju. Dziś lwia część dzieci na świecie wie, że – chcąc napisać list do tego mile kojarzącego się świętego – trzeba swoją korespondencję zaadresować do małego fińskiego miasta Rovaniemi.

mówi ekspert skandynawistyki z Wyższej Szkoły Bankowej w Gdyni, dr Maciej Zborowski.

Jak to się zaczęło...

Jak to często bywa - zaczęło się od legendy: według Finów personalizacją świąt jest Joulupukki, który - choć jego imię dosłownie po fińsku znaczy „bożonarodzeniowy kozioł” i w dawnych czasach raczej zabierał dzieciom prezenty, niż je dawał - od poł. XIX w. jest rubasznym, brzuchatym i brodatym starszym panem mającym swój warsztat na położonej przy granicy z Rosją górze Korvatunturi. Po raz pierwszy lokalizacja domu Joulupukkiego została światu „zdradzona” przez fińskiego dziennikarza radiowego Markusa Rautio w 1927 roku i nie było to miejsce przypadkowe: nazwa tej góry oznacza dosłownie „Góra-ucho” – a zatem Mikołaj wedle prezentera radiowego miał słyszeć wszystko, co się dzieje na świecie i wiedzieć tym samym, kto zasłużył na prezent.

Kolejny punkt milowy w historii dzisiejszego "jedynie słusznego" Mikołaja to II wojna światowa, a konkretnie wynikające z niej zniszczenia: podbiegunowe miasto Rovaniemi zostało przez Niemców zrównane z ziemią. Po zakończeniu konfliktu przystąpiono do odbudowy infrastruktury, ale rekonstrukcja szła powoli z powodu braku materiałów budowlanych. I tu na scenę wkracza była pierwsza dama USA, Eleanor Roosevelt, która jako osoba firmująca amerykańskie działania pomocowe odwiedziła Finlandię w 1950 roku, by przekonać się o postępie odbudowy kraju.

Jednym z życzeń wyrażonych przez wdowę po Franklinie D. Roosevelcie było przekroczenie koła podbiegunowego. Szkopuł polegał na tym, że owo koło podbiegunowe przebiegało na północ od miasta przez dzikie ostępy i nie było tam nic spektakularnego. Finowie stwierdzili jednak, że należy spełnić życzenia gościa i w dwa tygodnie wybudowali drewnianą placówkę pocztową, aby Eleanor nadała z tego miejsca pierwszy list z pieczątką koła podbiegunowego. W późniejszych latach znaczenie tej skromnej poczty jako atrakcji turystycznej rosło. I, szczerze mówiąc, dobrze się stało: położona na granicy ze Związkiem Sowieckim góra nie była najlepszym miejscem na rozwój masowej turystyki…

wskazuje dr Maciej Zborowski.

Rozwój Santa Claus Village

Od lat 80. miasto Rovaniemi staje się ważnym graczem na rynku wpierw krajowego, a następnie światowego przemysłu czasu wolnego: aranżowana przez touroperatorów wizyta w powstającym parku rozrywki oraz wiosce Mikołaja miała być kołem napędowym rozwoju północnej Finlandii. I o ile park rozrywki nie był przedsięwzięciem rentownym ekonomicznie, to wioska świętego Mikołaja (fin. Joulukka) jest fenomenem na skalę światową: przed pandemią liczba noclegów w Rovaniemi i okolicy dochodziła do trzech milionów rocznie.

Źródło: santaclausvillage.info

Mówi się, że "potrzeba jest matką wynalazków" i Finowie są idealnym potwierdzeniem tej tezy: w Rovaniemi istnieje firma Pro Santa, która – poza zarządzaniem wioską świętego Mikołaja – zajmuje się również szkoleniem profesjonalnych Mikołajów „na eksport”. W okolicy miasta można spotkać kilka hoteli, pensjonatów i sklepów z członem „Santa” w nazwie, a na obrzeżach miasta znajduje się… czynne również zimą pole golfowe, naokoło którego pasą się renifery.

Amerykanie mogą się kłócić, że Santa Claus mieszka na biegunie północnym, lecz Finowie zbijają to przekonanie kilkoma logicznymi argumentami. Po pierwsze, na biegunie północnym nie ma lądu stałego, tylko lądolód, więc jak Mikołaj miałby zbudować tam cały warsztat? Po drugie – i to jest argument o dużo większym ciężarze gatunkowym – na biegunie północnym nie ma reniferów, a Finlandia jest naturalnym siedliskiem tego pociesznego rogatego czworonoga. Dodatkowo, po fińsku grudzień to joulukuu – miesiąc świąt bożego narodzenia. No i Świętego Mikołaja w Finlandii można spotkać cały rok, a nie tylko w okresie świątecznym.

wylicza skandynawista.

Pamiętajcie, że Święty Mikołaj ma swój jakże prawdziwy adres korespondencyjny: Tähtikuja 1, 96930 Rovaniemi, Finlandia, z którego od czasu do czasu wysyła listy do dzieci - w przerwie od nadzorowania prac w Santa Claus Village.

Źródło: unsplash.com

Autor artykułu

Autorem tekstu jest dr Maciej Zborowski - ekspert Wyższej Szkoły Bankowej w Gdyni, dziekan Wydziału Społeczno-Humanistycznego. Na codzień zajmuje się aktualnymi problemami z zakresu skandynawistyki, rusycystyki, stosunków międzynarodowych i turystyki.