Czy wirtualna rzeczywistość to przyszłość edukacji?

Najprostsza definicja rzeczywistości wirtualnej, z angielskiego virtual reality, to kompletne zastępowanie obrazu realnego świata przez ten wygenerowany komputerowo. Pierwsze gogle powstały już w latach 60-tych, a w latach 90-tych wirtualna rzeczywistość zaczęła budzić coraz większe zainteresowanie w takich obszarach jak rozrywka, medycyna czy lotnictwo. Powstawały wówczas prototypy urządzeń, gogli i rękawic do obsługi VR. Jednak dopiero po 2012 roku, kiedy to 20-latek z Kalifornii przygotował gogle Oculus Rift DK1, rozwój wirtualnej rzeczywistości nabrał zawrotnego tempa. W związku z tym powstają nowe zawody jak VR Engineer, obecnie nazywane jeszcze „zawodami przyszłości”, choć owa przyszłość coraz szybciej staje się już teraźniejszością.

Dostępnych jest wiele typów gogli do wirtualnej rzeczywistości, firmy proponują własne, autorskie modele i prześcigają się w coraz efektywniejszych rozwiązaniach. Bliżej natomiast warto przyjrzeć się najnowszej propozycji od Facebooka, czyli Oculus Quest 2. Składa się z gogli oraz dwóch poręcznych kontrolerów. Oznacza to, że ten zestaw, w odróżnieniu od innych, nie wymaga posiadania komputera. Jego działanie przypomina korzystanie z telefonu.

Obecnie VR jest dopiero w początkowej fazie wdrażania w procesy edukacyjne. Wirtualna rzeczywistość zapewne nie okaże się panaceum na problemy z uczeniem się każdego młodego człowieka. Zastosowanie VR w edukacji wydaje się szczególnie istotne w treningu funkcji poznawczych, czy w celu symulacji prawdziwych sytuacji z codziennego życia. W wyniku tego uczeń lub student otrzymuje informację zwrotną w czasie rzeczywistym i nie odczuwa żadnych fizycznych konsekwencji ewentualnych błędów. W związku z czym może czuć się bezpiecznie i bardziej skoncentrować się na wykonywanym zadaniu. Przykładem może być aplikacja Virtual Speech, w której ćwiczymy przemowy przed dużą publicznością lub sytuację rozmowy rekrutacyjnej.

Dzięki immersji, czyli poczuciu całkowitego zanurzenia się w wirtualny świat, doświadczenie odbiorcy jest bardzo intensywne. Wyobraź sobie, że na lekcji o prehistorii przenosisz się do czasów, kiedy żyły dinozaury i rzeczywiście musisz wysoko podnieść głowę żeby dostrzec te najwyższe okazy. Na zajęciach związanych z oceanografią „zanurzasz się” do oceanu, aby bliżej poznać mieszkańców wód i eksplorować rafy koralowe. Natomiast na zajęciach z anatomii człowieka dzięki aplikacji “Organon 3D” masz możliwość poznania i interakcji z ponad 10 000 realistycznych modeli i struktur anatomicznych. Według badania (PwC VR Soft Skills training Efficacy Study, 2020) nauka poprzez wirtualną rzeczywistość nie tylko przyspiesza proces nauki, ale wpływa również na jakość przyswojonych informacji. Wyniki pokazują, że dzięki nauce przez VR przyswajamy wiedzę 4 razy szybciej, a pewność stosowania umiejętności nabytych w VR jest o 275% większa.

Innowacyjne narzędzia bazujące na wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości mogą być wykorzystywane w praktyce pedagogicznej już na etapie szkolnym, mając na uwadze treści adekwatne do wieku. Proponowane aktywności są ciekawe, angażujące i oparte na polisensorycznych metodach, czyli takich, które wspierają proces uczenia się. Kolejnym przykładem może być aplikacja Puzzling Places, w której ćwiczymy wyobraźnię przestrzenną, percepcję wzrokową, precyzję ruchów i logiczne myślenie.

Klasyczną metodą nauczania jest ta o charakterze podawczym, w której odbiorca „otrzymuje” wiedzę w gotowej formie, bardzo często w formie tekstu. VR wychodzi naprzeciw potrzebom uczniów i pokazuje zupełnie nowe metody uczenia się. Dr Kim Bullock, psychiatra z Uniwersytetu Stanford i doświadczona terapeutka, która wykorzystuje technologię VR od wielu lat powiedziała: „Technologia VR nie jest formą terapii, ale narzędziem terapii. Można go używać na wiele sposobów”. Słowa te podkreślają, że to od prowadzącego zajęcia zależy jakie metody pracy zastosuje w swojej pracy dydaktycznej, mając na uwadze przedmiot zajęć oraz indywidualne potrzeby i możliwości ucznia.

Michalina Ignaciuk – pedagog, terapeuta pedagogiczny i diagnosta w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Gdańsku. Pracuje głównie z dziećmi ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, w tym z dysleksją, prowadzi warsztaty dla rodziców i nauczycieli. Wykładowca na kierunkach pedagogicznych w Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku.  Doktorantka Pedagogiki na Uniwersytecie Gdańskim.  Członek zarządu w oddziale gdańskim Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. Autorka kanału na YouTube dotyczącego przede wszystkim dysleksji i nowych technologii w edukacji – „Pedagog Michalina”.